Eigenlijk had ik natuurlijk een foto van mijn
eerste kleindochtertje, van de dag van haar geboorte, als Plaat van deze
Maand moeten bestempelen - en natuurlijk is die dat voor mij ook (of
beter: plaat van het jaar). De foto van haar hoofdje - een portret en
profile - tekent de lijn van haar gezichtje, neus en mondje, scherp, te
midden van een wolk van roomzachte vaagheid, waarin haar vuistjes,
oortje en kleertjes zijn gehuld, dankzij de heel beperkte scherptediepte
waarmee de foto genomen is. Want te midden van al die verwondering en
nieuwsgierigheid want onbekendheid wie zij is en die wij letterlijk voor
lief nemen ligt daar een mensje met een eigen karakter, hoe pril ook,
dat wij als we goed kijken nu al kunnen zien. Ook al heeft ze haar ogen
nog dicht, slapend na de vermoeiende reis die ze gemaakt heeft. Maar
privé foto’s hou ik fijn voor mezelf.
Hetzelfde contrast van scherp en vaag zien we
echter in deze foto - hoewel met een heel betekenis. Deze foto is
genomen in de laatste minuten dat we in de
Neue Hakeburg
in Kleinmachnow nabij Berlijn fotografeerden.
Deze villa heeft voor en gedurende de oorlog
gediend als dienstwoning van de minister voor de Reichspost. Hier werd
ook in het geheim onderzoek gedaan naar vliegtuigtechnologie en vooral
elektronische vormen van communicatie en oorlogsvoering, onder andere
naar lasertechnologie, radio- en televisie zend- en ontvangstapparatuur
en breedbandkabel. Ik liep de trap af om naar buiten te gaan, toen dit
beeld mij opviel. Wat mij trof was het contrast tussen scherpte en
vaagheid - en dat zei mij wat.
In eerste instantie zie je glas liggen - een
transparante hardheid die gebroken is tot scherpe scherven waaraan je je
licht zou kunnen snijden. Daaromheen een vaag decor van zachtheid en
zachte, warme kleuren (wat nog beter te zien is als je de foto in volle
resolutie ziet). Door bij een beperkte scherptediepte de focus te leggen
op het gebroken glas, werd dat contrast nog eens versterkt. Het heeft
mij best moeite gekost om de compositie zo te maken zoals hij vastgelegd
is, liggend op die trap, maar ik had het er zeker voor over - want het
beeld probeerde mij wat te zeggen, en dat werd in de weken daarna alleen
maar duidelijker. Wat daar in die hoek lag, was de lucide (want glazen)
droom van technologische vooruitgang en de strenge ordening van
binnen/buiten, hoger/lager, insulatie en integratie die voorwaardelijk
is voor haar ontwikkeling, waarmee ik mij jarenlang beziggehouden heb.
Een wereld die nu in scherven ligt, pijn doet en waarheen geen terugkeer
mogelijk is. Nog even ligt de focus daar - en vervult mij met een gevoel
van weemoed, als de herinnering aan een verloren liefde (de serie
inspireerde mij ook tot een 'verloren liefdesgedicht').
Nog even, want kijk eens verder, waar die droom
gebroken ligt. Die warme zachtheid en kleurenrijkdom op de achtergrond,
die 90% van de foto bedekt. Eigenlijk doet de onduidelijkheid van de vormen die daar te zien zijn er
nauwelijks toe - zoals de contouren van het gemak waar
ontlasting en opluchting plaatsvindt, en de lege kamers die gevuld
kunnen worden met wat voor ons ligt.
De zachtheid van verwondering en verwachting
dringt met tedere maar dwingende hand de droom de droom helemaal in de hoek rechtsonder - het is tijd om te ontwaken in een
ander licht.
Meer foto's genomen tijdens deze trip zijn te zien via www.geja-vu.nl - onder Perspectief.
