Blog - blogde - gestopt

Lieve blogvrienden, na vier jaar bloggen, waarvan de eerste jaren ook nog in het Engels, heb ik vandaag besloten hiermee te stoppen. De laatste maanden schreef ik mijn blog toch ook al (primair) op mijn website onder de rubriek Beeldspraak en kopieerde ik deze naar mijn blog om de kleine maar trouwe schare volgers op de hoogte te houden. De afgelopen maanden kreeg ik daarop eigenlijk al helemaal geen reacties meer. Daarom mijn verzoek aan jullie:

Als je graag op de hoogte gehouden wordt van ontwikkelingen in mijn fotografie en je hebt het volgende nog niet al eerder gedaan: meld je dan aan voor mijn email-service.

Ga daarvoor naar mijn website GeJa-Vu.nl en klik op Contact rechtsboven of op de link onderaan de pagina. Email mij dan dat je graag op de hoogte wordt gehouden. Ik zal je niet overvoeren: reken op 5 emails per jaar als ik weer wat nieuws heb (of als ik bijvoorbeeld ergens exposeer).

Voor mijn blog Beeldspraak vraag ik je zelfredzaamheid. Ik streef ernaar iedere maand een nieuwe Beeldspraak te publiceren, zo mogelijk op de eerste van de maand. Dus check mijn website regelmatig in de eerste week van de maand.

Graag tot ziens op www.geja-vu.nl!

Convergentie

Afgelopen zomer reisden we van Dover naar Cornwall en via Harwich weer terug. Een prachtige reis. Ergens halverwege de zuidkust verbleven we een nacht in Portland. Deze foto is daar geschoten - aan de kop van Chisel Beach. In de naam Chisel, van Saskische oorsprong, herkennen wij het woord 'kiezel' en inderdaad begint hier deze 16 mijl lange kustformatie die louter en alleen uit kiezel bestaat. Een buitengewoon fascinerend, grafisch-minimalistisch landschap. Op dit punt ligt Chiswell Cove, een gevaarlijke kromming in de kustlijn, bij het voormalige vissersdorpje Chiswell. Menig schip is hier gestrand en de plaats is berucht vanwege de stormen - waarvan één uiteindelijk Chiswell totaal heeft verwoest. Om de kustlijn te beschermen is op deze plek tussen 1958 en 1965 een degelijke kustverdediging gebouwd, precies voor de inn die hier die ene fatale nacht, bekend als "The Great Gale of 1824", heeft weten stand te houden.
   

Het verstilde van deze plek, grafisch op het surrealistische af, trok mij enorm aan. Daarom liet ik mijn levensgezellin in eerste instantie maar even alleen naar binnen gaan, om mijzelf een moment alleen te gunnen en me volledig op te laten gaan in de verwondering. Het lijnenspel verleidde mij zorgvuldig te zoeken naar het juiste perspectief, tot ik die in deze foto kon vastleggen - precies zoals ik wilde, precies zo dat ik voelde dat het goed was doordat er iets in mij 'klik' zei.

We zien hier zes rechte lijnen strak, dwingend bijna, 'afstormen' op de horizon. De lijnen convergeren traag, wijdlopig en komen ook niet binnen het blikveld samen - het convergentiepunt lijkt achter de horizon te liggen, die merkwaardig scheef loopt, hellend is - daar verderop kan het twee kanten op rollen (wat al een eerste aanwijzing is, dat er méér is, dat vanuit dit lijnenspel bezien vragen en onzekerheden oproepend en daardoor licht unheimisch is). Die onmiskenbare, strakke maar trage, ongeziene convergentie geeft tegen dynamiek en spanning aan de foto, maar ook iets abstracts en 'cleans' dat rustgevend werkt: het gaat zoals het gaat; wat we op de voorgrond zien en kennen zal onvermijdelijk doortrekken naar de toekomst. Dit zijn de lijnen van de logica, de extrapolatie van zekerheden en waarschijnlijkheden, het rotsvaste geloof, de wetten van de kansberekening en de natuur zoals wij die kennen. Tot zover leest de foto als de toekomstvoorspelling van de waarzegster, gebogen boven de lijnen in de hand: met de blik en het verlangen ver vooruit, alsof er een voorspelbare toekomst is die we kunnen bevroeden en bewaarheid kunnen laten worden: zolang we de lijnen volgen, binnen de paden blijven, komt alles uit.

En tegelijk weten we dat het niet waar is. Dit is een zeer geabstraheerd, letterlijk kunstmatig verhaal - en zou de foto beperkt blijven tot dit lijnenspel, en ergens willen we dat graag, dan ontbreekt er toch iets en voelt het doods. Dan ontbreekt precies wat er nog meer te zien is, maar wat geduid moet worden omdat het niet meteen in het oog springt, niet meteen gekend wordt. Het zijn precies die 'extra' elementen die je in eerste instantie weggeretoucheerd zou willen hebben, zoals medefotografen suggereerden tijdens een recente bespreking van deze foto, omdat het een geïdealiseerde rust verstoort en daardoor schuurt.  Het is echter juist dat wat schuurt dat denk ik de foto levend en spannend maakt, ons bij de les houdt.

Allereerst het feit dat twee lijnen bij de einder een kromming vormen: de gevaarlijke bocht ('cove') in de zee en de voorkant van de borstwering. De krommingen zijn naar elkaar toe gericht, alsof zij boksen. Er is onmiskenbaar interactie, conflict misschien of een high-five. Zij hebben iets met elkaar nog ver voor de uiteindelijke convergentie van hun lijnen: zij boksen en botsen in het hier en nu. Het is het zachte levende water van de zee waarvan we weten dat die gevaarlijk kan zijn - en de betonnen verdedigingsmuur van dit omsingelde schiereiland, deze rots van harde steen te midden van de golven. Die laatste kromming lijkt te domineren, maar we weten één ding: de zee is eeuwig, dit monument van stelligheid en angst is tijdelijk. Iets in ons vaagt het al opzij. Dit is het botsen en samenkomen van tegenstellingen, waarop alle leven is gebaseerd en dat als bijna enige elementen in het beeld een afwijkende, organische vorm heeft: rond en zacht.

Minstens zo belangrijk is wat er in de rechter bovenhoek 'gebeurt'. In elke grafiek, in elke analyse gebeurt daar waar het uiteindelijk 'echt' op uit loopt: dat is niet in het 'boven-midden' waarheen de lijnen convergeren, maar hier, in wat wij intuïtief herkennen als het kwadrant van de hoop en de verwachting. Daar vindt datgene plaats wat echt plaatsvindt en wat ongewis is en daardoor levend. We zien twee vrouwen met elkaar in gesprek en we zien een paar huisjes achter hen waar mensen wonen en mensen samenkomen. Als je ver genoeg inzoomt dan zie je dat het de Cove House Inn is - het enige gebouw van het vergane dorpje Chiswell dat de noodlottige storm van 1824 heeft overleefd. Het is een huis van samenkomst, van ontmoeten en het vieren van het leven. Dat houdt het hele lijnenspel levend èn doorkruist het: het is een dikke streep door wat verstandig en logisch is en wat ik daarom hier op deze plek wil houden, als vanger in het blikveld. De echte einder is in het hier en nu - in wat alles samenbrengt en houdt op dit moment en diep van binnen, in en bij elkaar.

Voor de fotografen onder ons: de foto is na initiële bewerking in Adobe Lightroom geëxporteerd naar Photoshop en van daaruit omgezet naar zwartwit met Google NIK Silver Efex Pro volgens één van mijn secret sauce-recipes. Daarna heb ik deze geconverteerde laag in Photoshop een dekking van ongeveer 75% gegeven, zodat de gekleurde 'realiteit' er weer doorheen schijnt, omdat ik met de lichte kleurtinten van de steen en het zeewater een extra vervreemdend en tegelijk sfeerversterkend effect aan de foto wilde geven. De foto is deel van een serie van drie foto's die allemaal op dezelfde manier zijn bewerkt. Deze foto houdt qua abstractie en sfeer het midden tussen de andere twee, maar heeft de meeste diepgang. Wil je meer weten over deze plek en zijn geschiedenis, kijk dan hier.

Nikon D800, 16-35 mm f/4G ED VR II AF-S Nikkor - 17mm, 1/125 sec bij F/8 en ISO 200
Bewerking: Adobe Lightroom, Adobe Photoshop en Google NIK Silver Efex Pro

Refocus

Eigenlijk had ik natuurlijk een foto van mijn eerste kleindochtertje, van de dag van haar geboorte, als Plaat van deze Maand moeten bestempelen - en natuurlijk is die dat voor mij ook (of beter: plaat van het jaar). De foto van haar hoofdje - een portret en profile - tekent de lijn van haar gezichtje, neus en mondje, scherp, te midden van een wolk van roomzachte vaagheid, waarin haar vuistjes, oortje en kleertjes zijn gehuld, dankzij de heel beperkte scherptediepte waarmee de foto genomen is. Want te midden van al die verwondering en nieuwsgierigheid want onbekendheid wie zij is en die wij letterlijk voor lief nemen ligt daar een mensje met een eigen karakter, hoe pril ook, dat wij als we goed kijken nu al kunnen zien. Ook al heeft ze haar ogen nog dicht, slapend na de vermoeiende reis die ze gemaakt heeft. Maar privé foto’s hou ik fijn voor mezelf.

Hetzelfde contrast van scherp en vaag zien we echter in deze foto - hoewel met een heel betekenis. Deze foto is genomen in de laatste minuten dat we in de Neue Hakeburg in Kleinmachnow nabij Berlijn fotografeerden. 

 

Deze villa heeft voor en gedurende de oorlog gediend als dienstwoning van de minister voor de Reichspost. Hier werd ook in het geheim onderzoek gedaan naar vliegtuigtechnologie en vooral elektronische vormen van communicatie en oorlogsvoering, onder andere naar lasertechnologie, radio- en televisie zend- en ontvangstapparatuur en breedbandkabel. Ik liep de trap af om naar buiten te gaan, toen dit beeld mij opviel. Wat mij trof was het contrast tussen scherpte en vaagheid - en dat zei mij wat.

In eerste instantie zie je glas liggen - een transparante hardheid die gebroken is tot scherpe scherven waaraan je je licht zou kunnen snijden. Daaromheen een vaag decor van zachtheid en zachte, warme kleuren (wat nog beter te zien is als je de foto in volle resolutie ziet). Door bij een beperkte scherptediepte de focus te leggen op het gebroken glas, werd dat contrast nog eens versterkt. Het heeft mij best moeite gekost om de compositie zo te maken zoals hij vastgelegd is, liggend op die trap, maar ik had het er zeker voor over - want het beeld probeerde mij wat te zeggen, en dat werd in de weken daarna alleen maar duidelijker. Wat daar in die hoek lag, was de lucide (want glazen) droom van technologische vooruitgang en de strenge ordening van binnen/buiten, hoger/lager, insulatie en integratie die voorwaardelijk is voor haar ontwikkeling, waarmee ik mij jarenlang beziggehouden heb. Een wereld die nu in scherven ligt, pijn doet en waarheen geen terugkeer mogelijk is. Nog even ligt de focus daar - en vervult mij met een gevoel van weemoed, als de herinnering aan een verloren liefde (de serie inspireerde mij ook tot een 'verloren liefdesgedicht').

Nog even, want kijk eens verder, waar die droom gebroken ligt. Die warme zachtheid en kleurenrijkdom op de achtergrond, die 90% van de foto bedekt. Eigenlijk doet de onduidelijkheid van de vormen die daar te zien zijn er nauwelijks toe - zoals de contouren van het gemak waar ontlasting en opluchting plaatsvindt, en de lege kamers die gevuld kunnen worden met wat voor ons ligt.

De zachtheid van verwondering en verwachting dringt met tedere maar dwingende hand de droom de droom helemaal in de hoek rechtsonder - het is tijd om te ontwaken in een ander licht.

Meer foto's genomen tijdens deze trip zijn te zien via www.geja-vu.nl - onder Perspectief.

Shades of Life

Begin mei deden we mee met een fotoreis van Fotogroep Haarlem naar Berlijn. Fotografie is voor mij beslist een sociaal gebeuren - het is fijn dezelfde passie met anderen te delen, je samen te ontwikkelen en elkaar te inspireren hoe ieder weer andere dingen ziet. Bovendien is het altijd erg gezellig, fotografen onder elkaar. En toch maak je de beste foto's op die momenten dat je je even afzondert, alleen bent met je onderwerp, je onder laat dompelen in de diepe dialoog tussen jezelf en wat daar omhoog komt. Zo'n moment beleefde ik ook toen we een bezoek brachten aan de prachtige oude begraafplaats Südwestkirchhof Stahnsdorf onder Berlijn. Ik was daar al eerder, in oktober 2013, met de eerste strooptocht van het Ouwe Meuk Genootschap - natuurlijk in een geheel andere herfstige sfeer. Het was nu uitbundig lente, overal knisperend jong groen, besprenkeld met tintelend licht en een aangename frisse warmte dankzij het voorjaarszonnetje dat fluwelen schaduwen liet vallen over de oude mosbedekte grafmonumenten.

 Nikon D800, Nikon 16-35 mm f/4G ED VR II AF-S Nikkor - 30mm, 1/500 sec bij f/6.3.
Bewerking: Adobe Lightroom en Google NIK Silver Efex Pro

Twee foto's van die middag blijven me bij. Op de eerste ligt de focus op een imposant grafmonument voor een een vader en een moeder die twee jaar na elkaar op redelijk jonge leeftijd - begin 60er jaren - overleden zijn aan begin van de 20e eeuw. Het is opgericht door hun enig kind - dat dus veel te vroeg zijn/haar beide ouders verloren heeft. Het verdriet dat uit het monument spreekt is immens: een gestalte in een soort monnikengewaad heeft de armen uitgestrekt over beide gedenkstenen in de muur en staat met diep gebogen hoofd, het gezicht in de capuchon van de pij 'unheimisch' verborgen, en met één knie opgetrokken - schijnbaar verpletterd (gekruisigd?) door verdriet en wanhoop kijkend naar de grond.

Ik werd diep geraakt door dit in steen gebeitelde verdriet dat nog net zo hevig tot te bezoeker spreekt als een eeuw geleden. Ik wilde dat gezicht zien, deze dood in de ogen kijken - dus ging ik plat op mijn rug op de grond liggen voor dit monument, en keek en fotografeerde quasi vanuit het graf omhoog. Toen zag ik het gezicht in de duisternis van de capuchon - dat serene rust uitstraalde, met liefde neerkeek - schijnbaar of echt? - op mij. En daarboven een krans van groen en dan de blauwe hemel, met zachte veegjes wit van wolken. Ik zag berusting in die blik - dat troost en vrede gevonden is. Wonderlijk hoe een ander perspectief tot een geheel andere beleving kan leiden, en tot een andere (voor mij niet vreemde) kijk op de dood, als het afleggen van het oude en het begin van iets nieuws.

Nog in die geest zag ik iets later zag bovenstaand beeld, dat ik uiteindelijk heb uitgekozen als eerste foto voor de Beeldspraak. Ik geef het als titel "Shades of Life" - een Engelse titel omdat 'shade' zowel staat voor schaduw als nuance. Een beeld dat dan ook gekenmerkt wordt door de zachte tinten en helderheden van steen en bladeren, schaduwen en vormen, schuine en rechte lijnen - met zonlicht in het midden. Op de achtergrond een monument van rouw en dood, daarvoor jong leven dat de strakke maar aangenaam verzachte lijnen van het graf doorsnijdt en glanst in het lentelicht.

Een verbeelding van de periode waarin ik mij voel - op een kantelpunt naar een nieuw leven, dat broos zich nu nog dapper afzet tegen -, maar spoedig zich het met het essentieel waardevolle van wat voorbij is zal voeden en sterken. Dood, acceptatie en nieuw leven in één beeld - vol van de zachtheid en vriendelijkheid die nodig is om afscheid te nemen van wat voorbij is en jezelf te laten groeien in waar je hart ligt. De harmonie van elementen en tinten die in kleur al mooi was heb ik versterkt door het beeld in zwart/wit om te zetten.

P.S.: Meer foto's van deze trip op www.geja-vu.nl onder Perspectief.

Beeldspraak

Sinds november vorig jaar voorzie ik de homepage van mijn website www.geja-vu.nl maandelijks van een nieuwe Plaat van de Maand, voorzien van een miniem verhaaltje.En daarnaast schrijf ik met enige (on)regelmaat deze blog. Dat gaat in juni veranderen: achter de Plaat van de Maand schrijf ik vanaf dan iedere maand een uitgebreider artikel in de nieuwe rubriek Beeldspraak (eventueel gecombineerd met de publicatie van een nieuw album/galerie - waarvoor geïnteresseerden een email notificatie krijgen) - en dit artikel verschijnt dan ook in dit blog.

Het idee achter Beeldpraat is, om iets te vertellen over hoe de foto genomen is en wat hij mij deed bij het maken, mijn gedachten bij waarom ik juist deze uitgekozen heb, en vooral: wat hij voor mij betekent, mij zegt als betekenis-drager. Want elke plaat die 'met het hart' genomen is (en dat kan ook in een flits zijn) draagt een betekenis. Het is een boodschap vanuit mijn diepste zelf, dat mij iets wil zeggen - en via mij misschien ook aan de kijker/bezoeker. Via de website kan de laatste - jij - niet reageren, via mijn blog wel.
   

Als teaser - en ter vereeuwiging - nog maar even bovenstaande Plaat van de Maand Mei: een doorkijkje bij Kokerei Hansa - toch het Ankor Wat van de zware Duitse industrie. De foto toont het fysieke einde van de installatie, tegelijk het einde van een industrieel tijdperk verbeeldend. En tegelijk toont het een gevoel alsof (of beter: de innerlijke zekerheid dat) het proces, het oude leven waarin ik nog met één been sta, ook ten einde loopt - ten gunste van iets waarvan ik de merites nog niet kan overzien, maar waarvan al wel iets te merken in wat ik schrijf en hoe ik fotografeer. De foto biedt echter de exacte weergave van hoe ik mij voelde een half jaar geleden: het houdt op. Inmiddels weet ik heel goed wat er nu nog niet in deze foto zichtbaar, maar wel in mij voelbaar is. Of die buis nu uiteindelijk daadwerkelijk toch in het luchtledig gaat eindigen of reikt in een nieuw hemelrijk - dat is een kwestie van perspectief.

Kijk, zo'n perspectief - daar gaat Beeldspraak over. En dan natuurlijk ook met de technische details (Nikon D800, Nikon 16-35 mm f/4G ED VR II AF-S Nikkor - 35mm bij 1/100 sec. op f/11 - bewerkt met Adobe Lightroom).

Ontworteld

Als je filosofisch gestemd bent en meditatieve plaatjes zoekt - dan ga je naar een vervallen cokesfabriek. Huh? En als je uiting wil geven aan gevoelens van ontworteling en chaos - dan trek je maar een ontluikend lentebos in. Juist!

Als deze plaat van het Enge Bos (wie herinnert zich Bor de Wolf nog?) je nieuwsgierig (en lichtelijk onrustig) maakt - bekijk dan mijn nieuwste foto's in het album Beruhring op www.geja-vu.nl.

Classificatie

Foto’s classificeer ik met een puntensysteem, uitgedrukt in 1 tot 5 sterren. 1 en 2 sterren krijgen (betere) foto’s die een persoonlijke betekenis hebben voor een uitgebreid reisverslag of familie-album: om het verhaal compleet te maken. 3 sterren krijgen foto’s met een esthetische waarde, die vanwege hun schoonheid niet misstaan op mijn website of in een reisfotoboek, reisgids of kalender. Waar het mij echt om gaat zij de foto’s met 4 of 5 sterren: dat zijn foto’s waar ik een artistieke waarde aan hecht, die een creatieve uitdrukking van mij zijn. Deze grove indeling maakt al gauw de waarde van een dergelijke classificatie duidelijk: als ik foto’s selecteer voor mijn website dan filter ik op 3 of 4 sterren en hoger - dat scheelt een hoop afleiding.

Maar er is nog een andere reden waarom die classificatie zo zinvol is en liefst consequent toepast zou moeten worden: het geeft een basis voor reflectie. Neem onze korte vakantie in Praag.

Van 23 tot 30 december verbleven wij in deze prachtige stad. En net als de vorige keer, dat was vlak na de Fluwelen Revolutie, raakte ik volledig buiten mezelf - zo’n diepe indruk maakte zij. Zo’n boeiende mengeling van romantiek en surrealisme, van waken en dromen. Ik raakte zo los van mezelf dat ik zelfs mijn overspannenheid vergat - mijn vermoeide geest en lichaam nauwelijks meer voelde. Hoe werkt dat uit in de foto’s - als de verwondering je zo in de greep krijgt? Een snelle blik op het resultaat leert dat de meeste foto’s van deze reis niet meer dan drie sterren kregen - maar voor zo’n kort verblijf maakte ik wel heel veel 3-sterren foto’s, wat op zich een compliment voor de stad is.

Toch zijn er een aantal heel precieze momenten aan te wijzen waarop ik helemaal in het ‘Zijn’ getrokken werd. Ik herinner mij twee momenten in het onvergetelijke Franz Kafka museum, waarop ik de tranen in de ogen kreeg - bij twee citaten uit zijn brieven aan zijn vader en zijn dagboeken die mij diep raakten. En afgaand op de paar 4-sterren foto’s die ik gemaakt heb (die nog kunnen ‘rijpen’ tot een 5) waren er nog een paar momenten waarop ik niet volledig opging in wat ik zag, maar waar ik stilstond bij wat het met mij deed, hoe het mij raakte: het verstilde moment waarop ik ’s nachts aan onder de Karelbrug stond en herkende dat ik evenzeer op een brug stond, op een kruispunt - in de woorden van Nietzsche in “ein gefährliches Hinüber, ein gefährliches Auf-dem-Wege, ein gefährliches Zurückblicken, ein gefährliches Schaudern und Stehenbleiben”. Of het moment waarop ik gefascineerd werd door de veelkleurige nachtlichten die het hoekige kronkelpad beschenen voor het Museum gewijd aan de Alchemie - de kunst van het omzetten van lood in goud, het zuiveren van geest en hart (zonder dat ik me op dat moment volledig ervan bewust was dat hier dit museum was). Dat ik onder de indruk raakte van het oude Joodse kerkhof, de eeuwenlange geschiedenis van uitsluiting en miskenning. Het moment - zie onderstaand - waarop ik getroffen werd door een surreële configuratie van ‘displaced’ elementen, met in het midden een zich plotseling omdraaiend oosters kind in een monumentaal straatje, glinsterend in het verblindende tegenlicht - alsof ze er plotseling heen getoverd waren, als ballingen weggerukt uit hun normale doen.

Allemaal momenten waarop ik even alleen was met mezelf, al stond Jantina misschien vlak bij me (maar soms ook niet), en tegelijk diep in de ziel van Praag en in die van mezelf keek. Daar en dan worden de meest eigene foto’s gemaakt. Door die foto’s en de bijbehorende momenten en mentale staat te onderscheiden train ik mij die momenten en mentale staat doelbewust op te zoeken, me ervoor open te stellen en te creëren. Ook daarvoor is classificatie een essentieel hulpmiddel - achteraf in het herkennen, en ‘in het moment’ door bij mezelf na te gaan: is dit al een 4-5 sterren moment of kan die bereikt worden - of laat ik me gaan en maak ik gewoon nog maar een paar 3-tjes (waar ook niks mis mee is)?